Czy brat (siostra, wujek, ciotka, bratanica, siostrzeniec) jest uprawniony do zachowku?
Przepisy spadkowe z pozoru bardzo proste, sprawiają w praktyce wiele trudności z ich interpretacją. Odpowiedź na zadane pytanie w treści tematu artykułu brzmi nie. Zarówno brat, jak i siostra oraz pozostałe w/w osoby nie są uprawnione do dochodzenia zachowku. Aby wyjaśnić, dlaczego tej grupie osób omawiane uprawnienie nie przysługuje, należy w pierwszej kolejności wskazać, komu zachowek przysługuje. Zgodnie z treścią art.991 § 1 kodeksu cywilnego (dalej użyto skrótu k.c.) uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Zstępni są to kolejni potomkowie tej samej osoby, a więc w pierwszej kolejności dzieci, następnie wnuki, kolejno prawnuki itd. Jest to, więc pokrewieństwo w linii prostej. Kwestia małżonek, co do zasady wydaje się oczywista, jednakże należy podnieść, iż na mocy art. 940 k.c. osoba ta jest wyłączona od dziedziczenia, a w ślad za tym uprawnienie do zachowku jej nie przysługuje. Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Nadto wtrącić należy, iż roszczenie o zachowek nie przysługuje uprawnionemu, który został wydziedziczony (art. 1008 k.c.), a także: spadkobiercy uznanemu za niegodnego (art. 928 § 2 k.c.), małżonkowi wyłączonemu od dziedziczenia na podstawie art. 940, spadkobiercy, który odrzucił spadek (art. 1020), oraz spadkobiercy, który zrzekł się dziedziczenia (art. 1049 § 2 k.c.). Możliwe jest także zawarcie umowy zrzeczenia się prawa do zachowku na podstawie art. 1048 k.c. Podsumowując powyższe, jeśli nie jesteśmy: małżonkiem, dzieckiem, w przypadku śmierci dziecka, wnukiem itd., rodzicem zmarłego, to wówczas nie jesteśmy uprawnieni do roszczenia z tytułu zachowku. Dlatego żadna z wymienionych osób, tj. siostra, brat, wujek, ciocia, siostrzeniec, bratanica nie są uprawnieni do dochodzenia.
1 Art. 940 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny2 J. Ciszewski, J. Knabe [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX/el. 2022, art. 991.
tagi: sprawy cywilne, adwokat gliwice, roszczenia, spadek